MAMY NOWĄ OSOBĘ W ZESPOLE!

Witamy w naszym zespole dr Binyamina (Zsombora) Hunyadiego!

KWERENDY NASZEGO ZESPOŁU

W sierpniu Joanna Degler była w Wilnie na kwerendzie skąd przywiozła bardzo ciekawe materiały, a kilka miesięcy wcześniej, w kwietniu, Justyna Lisak odbyła kwerendę w Wiedniu.
Poniżej szczegółowe opisy ich doświadczeń.

Cielesność w Jerozolimie Północy. Badania archiwalne w Wilnie

W sierpniu 2025 r. Joanna Degler prowadziła badania w Wilnie w ramach projektu Dyskursy o ciele w kulturze żydowskiej na ziemiach polskich w latach 1880-1918. Nieprzypadkowo wybrała właśnie to miejsce – przed II wojną światową Wilno uchodziło za jedno z najważniejszych centrów żydowskiego życia intelektualnego i kulturalnego w Europie. Nazywane często „Jerozolimą Północy”, było przestrzenią spotkania tradycji religijnej, intensywnego życia politycznego, a także nowoczesnych idei społecznych i kulturalnych. W mieście działały renomowane szkoły i jesziwy, rozwijała się prasa i literatura jidysz, funkcjonowały teatry, biblioteki oraz liczne stowarzyszenia, które kształtowały codzienność i tożsamość tamtejszej społeczności.

W Litewskim Państwowym Archiwum Historycznym zachowało się bogactwo dokumentów odzwierciedlających ten świat – od sprawozdań stowarzyszeń, przez akta medyczne, aż po materiały związane z działalnością władz miejskich. Joanna Degler koncentrowała się na źródłach ukazujących zagadnienia cielesności i zdrowia w żydowskim Wilnie. Jej badania obejmowały m.in. dokumenty o organizacjach sportowych, teksty dotyczące higieny i profilaktyki zdrowotnej, a także archiwalia związane z prostytucją – zjawiskiem obecnym w dyskursie społecznym i medycznym pierwszej połowy XX wieku.

Zebrany materiał rzuca nowe światło na to, jak postrzegano i dyskutowano kwestie cielesne w żydowskiej społeczności Wilna – od troski o zdrowie publiczne i kulturę fizyczną, po refleksję nad moralnością i granicami norm społecznych. To także okazja, by lepiej zrozumieć, jak w wielokulturowym mieście kształtowały się wyobrażenia o ciele i cielesności w szerszym kontekście.

Kwerenda archiwalna i biblioteczna w austriackiej stolicy

W kwietniu bieżącego roku miałam przyjemność odbyć kwerendę archiwalną i biblioteczną w pięknym Wiedniu. Moja wyprawa była częścią prowadzonych badań nad dyskursami o ciele w kulturze żydowskiej na ziemiach zaboru austriackiego. Przypomnę, iż w naszym projekcie zajmuję się kontekstem języka i kultury niemieckojęzycznej. Wyjazd kwerendalny do cesarskiego miasta realizowałam przede wszystkim z nadzieją odnalezienia w centralnych archiwach monarchii Austro-Węgierskiej materiałów dotyczących administracji lokalnej w obrębie monarchii, zwłaszcza w Galicji. Przy tej okazji miałam także po raz pierwszy możliwość, nie tylko by dowiedzieć się, ale i doświadczyć na własnej skórze, jak działa austriacka biurokracja w kwestii korzystania z wyżej wymienionych instytucji. Wśród odwiedzonych przeze mnie placówek znalazły się m.in. Haus-, Hof- und Staatsarchiv (archiwum państwowe i dworskie), Kriegsarchiv (archiwum wojenne), Allgemeines Verwaltungs-, Finanz- und Hofkammerarchiv (Ogólne Archiwum Administracyjne/Archiwum Spraw Wewnętrznych), Wiener Stadt- und Landesarchiv(Wiedeńskie Archiwum Miejskie i Krajowe) czy też Archiv der Israelitischen Kultusgemeinde Wien (Archiwum Izraelickiej Gminy Wyznaniowej w Wiedniu).

Kwerendę archiwalną rozszerzyłam także o kwerendę biblioteczną – szczególną przyjemność w tym względzie stanowiła dla mnie praca w Austriackiej Bibliotece Narodowej (Österreichische Nationalbibliothek). Imponujący gmach biblioteki, wyposażony w przestronną, trzypiętrową czytelnię, przyciąga rzesze odwiedzających – od studentów i badaczy po turystów. Dzięki wizytom w tej placówce uzyskałam dostęp do cennej literatury przedmiotowej w języku niemieckim, dotyczącej analizowanych przeze mnie zagadnień, takich jak ciało i zdrowie w kontekście I wojny światowej.

Ponieważ nie samą pracą żyje doktorant, podczas pobytu badawczego udało mi się również zanurzyć w bogactwie wiedeńskiej – a zarazem habsburskiej – historii i kultury. Niezmiernie cieszy mnie, że podczas mojego trzytygodniowego pobytu udało mi się odwiedzić muzea, których nie miałam okazji zobaczyć podczas wcześniejszych prywatnych wizyt w Wiedniu – takie jak wspaniałe Muzeum Literatury czy muzea-domy wybitnych postaci związanych z miastem, takich jak Freud czy Beethoven.

Jako wielka entuzjastka sztuki funeralnej nie mogłam sobie również odmówić wizyty na dwóch legendarnych wiedeńskich nekropoliach: Zentraler Friedhof (Cmentarz centralny – drugi największy cmentarz w Europie) oraz Friedhof der Namenlosen (Cmentarz bezimiennych). Swoją kwerendę stolicy nad Dunajem będę z pewnością wspominać z wielkim sentymentem. Bardzo się cieszę, że mój udział w projekcie Dyskursy o ciele w kulturze żydowskiej na ziemiach polskich w latach 1880–1939 pozwolił mi przeżyć wspaniałą przygodę, jaką była moja podróż do Wiednia, a także poszerzyć moje wciąż stosunkowo skromne doświadczenie w zakresie pracy badawczej w archiwum.

U NAS ZMIANY!

Dr hab. Mariusz Kałczewiak opuścił 31 lipca nasz zespół, ale skończy swoje zaplanowane zadania - napisze artykuł i opracuje wybrane teksty do antologii.
A od października będziemy mieć nowego członka zespołu. Planujemy rozszerzenie naszego grona o jeszcze inne osoby.

Szczegóły wkrótce.

OPOWIADAMY O NASZYM PROJEKCIE W JCC W WARSZAWIE

10.06 o godzinie 18⁰⁰ w JCC w Warszawie odbędzie się nasz wykład pt:
Interseksualizm, androginy i inne sprawy cielesne w żydowskich dyskursach eksperckich początku XX wieku.
Z dumą pragniemy poinformować, że przeprowadzimy go w składzie: Anna Kałużna i Zuzanna Kołodziejska-Smagała. Będziemy prezentować wyniki naszego projektu.
Wydarzenie możecie znaleźć na stronie JCC Warszawa.

OPOWIEMY O NASZYM PROJEKCIE RÓWNIEŻ W JCC W KRAKOWIE

Spotkanie w JCC w Krakowie pt:
„Es gejt mir op wi a conwejtik” albo cielesne splątanie, czyli jak badać żydowskie dyskursy o chorobie i ciele,
pierwotnie zapowiedziane na 12.06.2025 r. zostało przeniesione i odbędzie się wczesną jesienią.
Ponownie z wielką dumą informujemy, że my, Zuzanna Kołodziejska-Smagała i Anna Kałużna będziemy tam opowiadać o naszym projekcie i jego dotychczasowych wynikach.

NASZE BADANIA NA KONFERENCJI W SZCZECINIE

8-9 maja jesteśmy w Szczecinie, gdzie będziemy mówić o naszych badaniach na Konferencji Komisji Historii Kobiet pt: Historia zdrowia i ciała w perspektywie płci od średniowiecza do współczesności.
Więcej informacji: https://40.usz.edu.pl/konferencja-pt-historia-zdrowia-i-ciala-w-perspektywie-plci-od-sredniowiecza-do-wspolczesnosci/

BODY RESEARCH NETWORK

15 listopada ruszyła nasza sieć Body Research Network gromadząca osoby zajmujące się badaniami nad ciałem w różnych aspektach i dyscyplinach humanistycznych.

Spotkanie sieci odbędzie się 30 stycznia 2025 r. o 3:00 po południu.
Wystąpi na nim dr Sarah Wobick-Segev z Universität Hamburg, Fakultät für Geisteswissenschaften.
Prelegentka wygłosi referat pt: The Praying Body: The Jewish Woman’s Body in 19th-century Prayer Books.
Zainteresowanych prosimy o kontakt mailowy.

MAMY NOWĄ OSOBĘ W ZESPOLE!

Dr hab. Karol Jóźwiak, który jest historykiem sztuki i kulturoznawcą będzie analizował źródła wizualne w naszym projekcie.

Stay tuned!

PREZENTUJEMY CZĘŚCIOWE WYNIKI PROJEKTU

18 grudnia 2024 r. o 19³⁰ dr Zuzanna Kołodziejska-Smagała będzie mówić o częściowych efektach projektu
na 56th Annual Conference of the Association for Jewish Studies.

Konferencja jest online

Link do konferencji

NASZ REFERAT NA XVI SEMINARIUM FRIEDMANOWSKIM

1 grudnia 2024 r. o 11⁰⁰ w Warszawie Anna Kałużna i Zuzanna Kołodziejska-Smagała wygłoszą referat:

Zaistnieć w dyskursie można tylko z brzuchem? O żydowskim dyskursie o ciele kobiecym

w trakcie XVI Seminarium Friedmanowskiego dotyczącego transgresji w kulturze jidysz

(https://www.facebook.com/events/1620696262213654/?_rdr)